Ik heb geen stress, wel spanningen

Laatst vroeg ik iemand tijdens een gesprek: ‘heb je last van stress?”. “Nee” zei ze, ik heb wel spanningen”.

En dat antwoord zette me aan het denken. Want voor mij is stress hetzelfde als spanningen. Terwijl niet iedereen dat zo beleeft. Spanningen hebben we allemaal en we accepteren dat ze bij het leven horen. In een spannende situatie krijg je spanningen en dat is dan zo. Daar hebben we vrede mee.

Hoe zit het dan met stress?
Stress is geen onschuldig woord. Als je het hebt over stress schiet menigeen in de ontkenning, en haast zich om te zeggen dat ze daar geen last van hebben. Alsof je zwak bent of labiel, dat je je taak niet aan kunt. Dat je mogelijk rijp bent om overspannen te worden. Ik kies ervoor om stress en spanning door elkaar te gebruiken en hoop dat de negatieve lading van het woord stress verdwijnt. Er zijn veel lichamelijke problemen die erger worden naarmate er meer stress is. Of daar zelfs door ontstaan, alleen al omdat het afweersysteem ondermijnd wordt door stress.

Wat maakt dat mensen wel toegeven dat ze soms spanningen hebben maar geen stress? Waarom is het woord “stress” zo beladen?

Volgens mij heeft het te maken met het beeld dat je denkt dat anderen daardoor van je krijgen. Om een baan te krijgen moet je immers stressbestendig zijn. En om je baan te behouden lijkt het ook beter om je zo stressvrij als mogelijk te presenteren.

Waarom is stress slecht?
Bij stress maakt het lichaam meer adrenaline en cortisol aan. Cortisol beïnvloedt het de aanmaak van het gelukshormoon serotonine, je wordt somberder door stress. Ook beïnvloedt cortisol de aanmaak van melatonine, de stof die zorgt dat je in slaap valt. Door stress slaap je dus ook slechter. Terwijl je juist meer rust en slaap nodig hebt; de mate van ontspanning dien je te verhogen als de spanning toeneemt om in balans te blijven. Cortisol tast het DNA aan waardoor je sneller veroudert. We kennen allemaal het verschil tussen er stralend en afgemat uitzien. Cortisol beïnvloedt ook de werking van leptine, het hormoon dat je een verzadigd gevoel geeft. Je gaat daardoor meer eten en van stress word je dus dik!

Wat belangrijk is is om signalen te herkennen. Slaap je slechter, heb je regelmatig hartkloppingen, pieker je meer, vind je het moeilijk om je te ontspannen enz. Je merkt het vaak te laat omdat we het niet voelen als we gespannen zijn. We voelen het pas als de spanning verdwijnt, dan merk je dat je behoorlijk vele spanning hebt gehad. De kunst is dus om dit gevoel te leren herkennen. En stap twee is om er dan iets mee te doen. Dan kun je de keuze maken om gezond te blijven eten, te blijven bewegen ondanks dat je er geen zin in hebt of iets te gaan doen wat jou echt ontspant. Plan tijd in voor jezelf en maak je weekenden niet overvol.

In deze stresstest kun je een idee krijgen van hoe jij ervoor staat.